Sanayileşme döneminden beri dünyamıza çok fazla karbondioksit salınımı yapılıyor. Bu durumun dünyamıza pek yarar getirdiği söylenemez. Bu durumu engellemek için birçok çalışma yapılmakta ve bunun yanında uygulamalar geliştirilmektedir. Bu çalışmalardan bir tanesi de BİRİKTİR uygulamasıdır.
Biriktir, Google Play ve App Store üzerinden indirilen bir uygulamadır. Temel amacı karbon salınımı azaltmak için geri dönüştürülebilir atıkların geri dönüşüm kutularına atılmasını sağlamaktır.
Güçlenmek: Uygulama üzerinden atık kutularına atılan her atık için beş çevre puanı kazanılmaktadır. Bu çevre puanları üzerinden indirimler ve hediye çekleri kazanılmaktadır. Örnek olarak 1000 çevre puanı toplamış kişi bir kitapevinin 25 TL’lik hediye çekini almaya hak kazanmaktadır. Uygulamada yer alan 25 TL’lik çek bence geri dönüşüm açısından bir tezatlık yaratmaktadır. Biriktir uygulamasında kullanıcıların kazandığı çekler bireysel alışveriş yerine daha toplumsal bir hareket ile değerlendirilebilirdi. Örnekleyecek olursak kullanıcılar adına fidan dikilerek veya bir kütüphaneye bağış yaparak değerlendirilebilirdi. Ödüllerde toplum vurgusu daha çok olursa uygulama geri dönüşümün bireysel değil daha çok toplumsal hareket ile kalıcı olabileceğini yansıtabilirdi. Her ne kadar kitap okumak yararlı bir eylem olsa da bu tip ödüller ile bireysel motivasyon sağlanmaktadır. Ama bizim geri dönüşüm için toplumsal bir motivasyona ihtiyacımız olduğunu unutmamız gerekmektedir.
BAŞARMAK:
Tabi ki çevre puanı kazanmak için yapılması gereken bazı basamaklar var:
- Uygulamanın içindeki haritadan size en yakın olan geri dönüşüm noktalarından birini seçin (bulunduğunuz bölgede geri dönüşüm noktaları gözükmüyorsa sizde kutu ekle seçeneği ile ekleyebilirsiniz).
- Harita üzerinden seçtiğiniz atık üzerinden miktarını belirleyerek rotayı başlatın.
- Rota sonunda uygulama içinde otomatik olarak açılan kamera ile atıklarınızı geri dönüşüme atarken videoya alın (adet sayısını göstermeniz iyi olabilir)
- Onay sonrasında çevre puanı kazanmış olursunuz.
Uygulama içinde altı farklı atık üzerinden geri dönüşüm yapabilmektedir: Elektronik Atık, Cam Atığı, Ambalaj Atığı, Atık Pil, Atık Tekstil, Yağ Atığı. Uygulama şu anlık her bölgeyi kapsamasa da yavaş yavaş bölgeler genişlemektedir. Uygulamada bazı temel oyunlaştırma ögeleri de bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi uygulama kullanan insanlarla etkileşime girmeyi sağlayan skor tablosudur.
Sosyal Etki: Bu sayede kişiler yalnız olmadıklarını bilecekler ve geri dönüşüm projesinde tek başlarına olmadıklarını göreceklerdir. Ayrıca skor tablosu kişiler arasında tatlı bir rekabete yol açıp uygulamaya daha fazla bağlanmalarını sağlayıp içsel bir motivasyon geliştirecektir ve daha fazla geri dönüşüme yol açacaktır. Skor tablosunda kurumlar da yer almaktadır. Bu çok önemli bir unsurdur çünkü kurumlarda bolca geri dönüştürülebilen atık vardır. Aynı zamanda bu uygulama içindeki diğer kurumlarla yarışmaları her iki kurum içinde pozitif bir marka imajı yaratabilir.
Ödüller: Uygulamanın içinde yer alan bir diğer oyunlaştırma ögesi ise ödüllerdir. Ödüller sayesinde kişiler daha fazla geri dönüşüm yapmaya teşvik olacaklardır lakin ödüller genelde kişilerde dışsal bir motivasyon yaratır ve içsel motivasyona göre daha kısa sürer. Ama uygulama içinde içsel motivasyon yaratacak bir öge daha var. Bu öge uygulamanın ana sayfasında bulunan ne kadar karbondioksit (CO2) tasarrufu sağladığını gösteren bölmedir.
Anlam: Her geri dönüşüm yapıldıktan sonra bu dönüşüm sayesinde ne kadar CO2 tasarrufu yapılmasına katkısının olduğunu görmesi kişi için bir içsel motivasyon yaratacaktır. Çünkü kişiler sadece geri dönüşüm yaparak dünyaya büyük bir yardım yapmaktadırlar.
Uygulamadaki harita sayesinde bir yol üzerinden yol alarak geri dönüşüm noktasına gitmek bir zorunluluktan çok bir oyuna dönüşerek insanları içine çekmektedir. Bu sayede geri dönüşüme katkı sağlarken insanlar bir yandan da eğlenebilmektedir. Unutulmamalıdır ki her geri dönüşüm CO2 tasarrufu sağlarken aynı zamanda enerji tasarrufu sağlayarak dünyaya ve çevreye büyük katkı sağlar.
Sebep ve sonuç görmeden davranışları iyileştirmek zordur. Biriktir, sezgisel ve kullanımı kolay bir uygulama aracılığıyla davranış değişikliğine yardımcı olur.
Geri dönüşümü insanlar için kolaylaştırmak ve şeffaflık, izlenebilirlik ve hesap verebilirlik kazandırmak bizleri bir adım daha öteye taşımaktadır.
Geri dönüşümü oyunlaştırmayla insanlara sunmaları güzel olmuş. Konuyla ilgili olduğum için genelde göz doldurmak için belediyelerin yaptığı içi boş olan geri dönüşüm uygulamaları görüyorum. Play yorumlarını inceledim çalışan ve geliştirme yapan bir ekip var anladığım kadarıyla biriktirde. Ercan hoca nft ile bu app’i birleştirme konusunda destek verirse harika bir katkı sağlanabilir app’e. Güzel bir yazı olmuş teşekkürler.