Plato: “Birini tanımak için 1 yıl sohbet etmek yerine 1 saat oyun oynarım.”
Amerika’nın önde gelen üniversitesinden mezun olan genç, hayallerini süsleyen kariyer rotasına bir adım daha atmak için Amerika’nın en köklü bankasında bir pozisyon için ön başvuru formunu doldurdu. Formu doldurduktan sonra uzun bir süre bekleyeceğini düşünürken, kendisine hemen bir e-posta ulaştı, başvurusu ile ilgili gelen otomatik “Başvurunuz bize ulaştı” e-postalarından biri zannetti ancak değildi, banka başvuruduğu pozisyonun yetkinliklerine sahip olup olmadığıyla ilgili bir “oyun” oynaması için link göndermişti. Aslında çok şaşırmıştı ama “Oyuna Başla” butonuna tıklamaktan kendini alamadı. Süreç boyunca bazen balonlar şişirdi, bazen rakamları hızlıca sıraladı. Bazen ne yaptığını anlayamadı. Bazen sistemsel hatalar aldı ama bir şekilde oyunun sonuna ulaştı.
Derin bir nefes alıp arkasına yaslandı ve dedi ki;
Gerçekten bu bir iş görüşmesi miydi, ben bunca sene bir oyun oynamak için mi bu kadar okudum! “Kendini 5 sene sonra nerede görüyorsun? Neden bizimle çalışmak istiyorsun? Zayıf yönlerini üç kelimeyle bize anlatacak olsan bunlar neler olurdu?” gibi hazır sorular nerede! Oysaki cevaplarım da hazırdı!
Plato yüzyıllar evvel demiş ki “Birini daha iyi tanımak için bir yıl sohbet etmek yerine 1 saat oyun oynarım.”
Evet oyunların o sihirli dünyasında -ki Hollandalı filozof Huizinga “Sihirli Daire” der buna- biz kendimiz oluyoruz ve istesek de istemesek de hem güçlü hem zayıf yönlerimiz ortaya çıkıyor. Bu yüzden oyun oynarken çocuklarını yenen anneler, bir münazara oyunu sırasında istemeden öğrencileri arasında sözlü çatışmalara yol açan öğretmenler, kahvehanede oyun oynarken kavgaya tutuşan akrabalar, hırsız polis oynarken biten arkadaşlıklar…Bunların hepsi oyunla akışa kapılan karakterimizin ortaya kontrolsüz çıkışından…
İşe alım süreçlerinde sıkça kullanılan çoktan seçmeli analiz formlarıyla karakter değerlendirmeleri ve yetkinlik sınıflandırmaları yapan bir kurum, bu tür formların sınırlamalarını ve yetersizliklerini fark etti. Özellikle onlarca soruya rağmen ölçülemeyen bazı yetkinliklerin, psikometrik oyun ortamlarında daha etkili bir şekilde ölçülebileceğine dair araştırmalar doğrultusunda, işe alım süreçlerinde adayların yetkinliklerini ve karakteristik özelliklerini daha derinlemesine anlamak amacıyla “psikometrik oyunlar” geliştirmeye karar verdiler. 2010’ların başında oyun kurgularının iş amaçlı kullanılmasıyla bir iş modeli olarak karşımıza çıkan “Oyunlaştırma”, 2015’ten sonra bu gibi psikometrik ölçümlemeler geliştirilerek iş hayatının yetenek yönetimi tarafında da var olmaya başladı. Bu oyunlar, geleneksel soru formlarının ötesinde; adayların yaratıcılıklarını, problem çözme becerilerini ve diğer kritik yetkinliklerini oyun dinamikleri içinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Pandemi sonrasın zorunlu olarak dijitalleşen günümüz dünyasında eğitim, alışveriş ve eğlence, oyun gibi pek çok deneyim alanı “online”a taşındı. Uzaktan çalışma modelinin yaygınlaşmasıyla da basılı materyallere bağımlı standart ofis uygulamalarından; bol dökümantasyonlu ve bürokratik süreçlerden kurtulup hızlı, efektif ve çok daha kolay dijital sistemlere geçiş yaptık. Organizasyonlar teknolojik altyapılarına yatırım yapmaya, bu alanda sayısız seçeneğin varlığını görmeye başladı. . Bu topyekün dönüşümün elbette işe alım ve yetenek yönetimi süreçlerine da yansıması kaçınılmazdı.
Gallup araştırmasına göre işe alım ve şirket tanıtımı konusunda, çalışanların sadece %12’si memnun olduğu bir unutulmaz bir deneyimden bahsediyor.* Doldurulan uzun ve sıkıcı formların, aynı şekilde kullanıcı deneyimini hiç düşünmeden her bilgi gerekli diyerek olduğu gibi dijitale taşınması işleri daha da kaotikleştirirken, hibrit olarak hem “offline” hem de “online” tasarlanan görüşmelerde unutulan ve tekrarlanan süreçler oldukça can sıkıcı seviyelere ulaşmış durumda.
Guy Halfteck: “En büyük israf keşfedilmemiş yetenektir, oyun en güçlü keşif yöntemidir.”
Bu süreçlerde çokça başvurulan oyunlaştırma modelinin uygulayıcısı olarak, psikometrik oyunlar konusunda oldukça yol katetmiş olan Londra merkezli Arctic Shores adlı firma “Pymetric Games” isimli 12 adet oyunla önümüze çıkıyor.**
Bu 12 oyunun ölçtüğü yetkinlikler:
- Attention (Dikkat)
- Decision Making (Karar Verme)
- Effort (Emek ve Israr)
- Emotion (Duygusal)
- Fairness (Adalet)
- Focus (Odaklılık)
- Generosity (Cömertlik)
- Learning (Öğrenme)
- Risk Tolerance (Risk Toleransı)
Bu 12 oyunun adlarıyla tam listesi sıralayalım ve gelin birlikte tek tek inceleyelim*** :
- Balloon Game
- Arrows Game
- Stop Game
- Tower Game
- Money Exchange #1
- Money Exchange #2
- Lengths Game
- Cards Game
- Hard or Easy Task Game
- Digits Memory
- Keypress Game
- Faces Game
- Balloon Game (Balon Oyunu)
Bu balon oyununda, isminden de anlaşıldığı gibi balon şişirmeniz hedefleniyor. “Pump” butonuna tıkladığınızda balon her seferinde bir nefes büyüyor, çok şişirirseniz patlıyor, patlamadan önce tahmin edip “Collect” butonuna basarak balon ne kadar şiştiyse o kadar puan almanız bekleniyor.
Buradaki tüyo: Balonların her birinin renk farklılığı ve bu renklere göre büyüme oranlarının belirlenmiş olması. Bazı renkler hemen 2. Aşamada patlarken bazıları 6-7’ye kadar gidebiliyor.
Ölçümlenen Yetkinlikler :
- Risk Tolerance (Risk Alma)
- Impulsivity (İçgüdülerine Güvenme)
- Pattern Recognition (Örüntü Keşfi ve Takibi)
- Decision Making (Karar Verme ve Uygulama)
- Arrows Game (Ok Oyunu)
Bu oyunda birbirinden değişik renkte okları anlık göreceksiniz. Oklar mavi ya da siyah ise ortadaki okun yönüne, kırmızı ise en köşelerdeki okların yönlerine bakmanız gerekecek. Oyun en az 3 dakika ve 135 göstermeden oluşmakta oldukça ortalamanın üstünde dikkatinizi sabırla korumanız gerekmekte.
Ölçümlenen Yetkinlikler:
- Learning (Öğrenme)
- Attention (Dikkat)
- Adaptivity (Adaptasyon)
- Stop Game (Durdurma Oyunu)
Bu durdurma oyununun çok basit bir kuralı var : Kırmızı daire gözükünce space bar tuşuna basmanız gerekiyor. Kırmızı yerine bazen yeşil de çıkabilir, Peki zorluk bunun neresinde? Tam bir örüntünün olmaması nedeniyle dikkatli şekilde ekrana bakıp yönergeyi uygulamanız gerekiyor.
Ölçümlenen Yetkinlik :
- Attention (Dikkat)
- Tower Game (Kule Oyunu)
Kule oyunu aslında özünde “Hanoi Kule Oyunu” diye bilinen oyun. Elinizde renkli disklerden oluşan bir kule var ve size verilen örnekteki sıraya göre yeniden bir kule yapmanız gerekiyor.
Kaç adımda ve sürede bunu yapabilirseniz o kadar başarılısınız.
Ölçümlediği Yetkinlik :
- Planning (Planlama)
- Money Exchange Game #1 (Para Takas Oyunu 1)
Bu oyunda sanal bir oyuncuyla birlikte oynuyorsunuz. Oyuna, siz 10 Dolar kazanarak başlıyorsunuz ve bu paranın bir kısmını diğer oyuncuya vermeniz isteniyor. Sonraki adımda partneriniz bu paranın bir kısmını size geri veriyor ve oyunun sonunda 2 tarafta birbirini ne kadar adil olduklarıyla ilgili değerlendiriyor.
Ölçümlenen Yetkinlikler:
- Trust (Güven)
- Risk Tolerance (Risk alma)
- Money Exchange Game #2 (Para Takas Oyunu 2)
Bu para takas oyunu da çok benzer gözükmekte ancak oldukça farklı bir süreci var. Bu oyunda 2 oyuncu da 5 dolar ile başlıyor. İlk transfer sonrasında 1 oyuncunun adil olunursa 5 dolar daha kazanma fırsatı var.
Ölçümlenen Yetkinlikler:
- -Altruism (Paylaşım ve bencil olmama)
- Lengths Game (Uzunluk Oyunu)
Bu oyunda ekranda rastgele bir yüz gelmekte ve yüzdeki ağzın büyüklüğü ile ilgili küçük ya da büyük olması olasılığını doğru seçmeniz gerekmekte. :
Ölçümlenen Yetkinlikler:
- Learning (Öğrenme)
- Attention to details (Detaylara odaklanabilme)
- Motivation (Motivasyon)
- Cards Game (Kart Oyunu)
Vegas’a hoş geldiniz. İşe alımda iskambil kartlarının ne işi var demeyin. 4 bölümden rastgele kart seçiyorsunuz ve her seçtiğiniz karta göre para kazanıyorsunuz. Kartlar, sırası ve kazanılan parayla ilgili bir örüntü mevcut. Buna göre hangi bölümden ne kadar ve hangi sırayla kart istemenize göre bir değerlendirme yapılmakta.
Ölçümlenen Yetkinlikler:
- Risk tolerance (Risk alım)
- Learning (Öğrenme)
- Pattern Recognition (Örüntü Takibi)
- Hard or Easy Task Game (Zor ya da Kolay Görev Oyunu)
Bazı işlerde devamlı kolay görevler çok sık karşınıza çıkarken, bazı işlerde de az ama öz şekilde sıralanarak çözülmeyi bekleyen büyük sorunlar planlı olarak sıralanır. Hemen çözüme kavuşmayan zorlu sorunlarla uğraşmayı tam aksine keyifli bulan bir grup insan vardır, yaratıcılıklarını kullanırlar ve risk almayı severler. Bu kişiler, rutin, birbirinin benzeri ve kısa süreli işleri sevmezler. Bu oyun tam olarak bu karakter özelliklerini çözmek için size “Zor” ya da “Kolay” görevler arasında seçim yaptırmaya çalışıyor. Zor görevlerde daha çok para kazanma imkanı verirken kolay olan görevlerde daha az kazanç sunuyor.
Buradaki tüyo; bazen zor görevleri seçip daha çok para kazanmaya çalışırken, görevi tamamlayamayıp hiç para kazanmamış oluyorsunuz.
Ölçümlenen Yetkinlikler :
- Effort (Emek ve Israr)
- Strategic Decision Making (Stratejik Karar Alma)
- Motivation (Motivasyon)
- Keypress Game (Tuşa Basma Oyunu)
Bu oyun belki de en kolay psikometrik oyunlardan birisi. 1 dakika içinde mümkün olduğunca SPACE BAR tuşuna bastırmaya çalışıyorsunuz. Burada tuşa basma miktarından da öte hızınız ve tuşa basım aralıkları sizin için belirleyici oluyor ve bas komutu vermeden tuşa basılma durumu negatif yönde ölçülüyor.
Ölçümlenen Yetkinlikler :
- Processing Instructions (Yönergeleri anlama ve uyma)
- Motor Functioning (Motor Kuvvetleri)
- Impulsivity (Atılganlık)
- Digits Memory Game (Rakam Hafıza Oyunu)
Burada da hafızanızın derinliğini ölçen güzel bir oyun var. Ekrana sırayla rakamlar geliyor ve sizin de sırasıyla o rakamları yazmanız gerekiyor.
- İlk tur 4 rakam içeriyor.
- Her tur da 1 rakam artıyor.
- Yanlış yaptığınızda 1 rakam azalıyor.
- 3 Yanlış yapıldığında oyun bitiyor.
Kulağa kolay gibi gelse de belirtmek isteriz ki 1000’den fazla oynayan oyuncular arasında ortalama hatırlanan rakam sayısı 8-9 olmuş, sadece %20’sinden daha azı 11 rakama ulaşabilmiş. 🙂
Ölçümlenen Yetkinlikler:
- Memory (Hafıza)
- Faces Game (Yüzler Oyunu)
Bu oyun ile katılımcılarının “duygusal zekası” ve empatisi ölçümlenmesi hedefleniyor.
Bazı fotoğraflar gösterilerek karşıdaki yüzün nasıl bir duyguyu temsil ettiğinin seçilmesi isteniyor. Oyun boyunca 10-15 adet yüzün korku, umut, sevinç, iğrenme, sinirlenme gibi duygularını anlamaya çalışıyorsunuz.
Einstein: “Oyunu önce tüm kurallarını öğreneceksin sonra herkesten iyi oynamayı.”
Gelelim konumuza, Einstein’ın dediği gibi bu oyunları kurallarına göre oynadık ve oynattırdık.
Oyunlaştırılmış içerikler ile ister yüz yüze görüşme öncesi adayları eleyip hızlı bir kısa liste yapmak için olsun, isterseniz yüz yüze görüşme sonrası bazı adayların yetkinliklerinden emin olmak için kullanılmış olsun; analizlerini aşağıda gördüğünüz gibi “Front-End Developer” pozisyonunda esneklik yetkinliği gelen taleplerin karşılanabilmesi açısından yüksek bulunması gerekirken, odaklanmanın da “multitasking” olması gerekmekte gibi düşünülen yetkinlik uygunluğunu ve pozisyonlara göre eşleşmelerini analiz edebilirsiniz. Özetle, bu oyunların aslında kazananı şampiyonu yok, güçlü ve zayıf yönler var!
Her bir aday için pozisyon bazında yetkinlikleri girdiğinizde 3 farklı sonuç iletmekte :
- “Highly Recommended, Çok Tavsiye Edilir.”
- “Recommended, Tavsiye Edilir.”
- “Not Recommended – Tavsiye edilmez”
Pymetric testlerinin kurucularından Robert Newry 2019 yılında Gamification Europe Berlin’de yaptığı sunumda işe alım süreçlerinin bir kale gibi korunduğuna, burada oyunların bu kaleyi fethedip komple kralı değiştirip aslında adayların da oldukça söz sahibi olacağı oyunlaştırılmış süreçlerden bahsetmiştir.****
Siz de oyunların bu alandaki gücünü keşfedin ve geleceğin işe alım metodlarını bugünden öğrenin.
Bu makale Gamfed Türkiye Gönüllüleri Beray Çinçin ve Betül Aras Bayır’ın katkılarıyla yazılmıştır.
*https://calisanbagliligi.wordpress.com/2020/01/05/gallup-raporlarindan-suzulen-global-trendler/
**https://www.jobtestprep.com/free-pymetrics-games
