Oyunlaştırma, bir sorunun üstesinden gelmek için oyun metotlarının kullanıldığı ve insanları motive ederek problemleri çözmelerini sağlamayı amaçlayan bir iş modelidir.Oyunlaştırmanın hem davranış odaklı olması, hem de eğlence unsurları barındırması ve insanların isteklerinin ve ihtiyaçlarının iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Kurumlarda özellikle liderlerin oyunlaştırma modelini kavraması ve çalışanlarının bu anlamda verimini takip etmesi yönlendirmesi gerekir.
Neden bazı liderler diğerlerinden daha başarılıdır? Daha fazla kaynakları mı var? Daha mı yetenekliler?
İstenilen aslında her zaman liderlerin ne yaptıkları, diğerlerinden farklı düşünmeleri ve takımlarına nasıl yol gösterdikleri ile ilgilidir. Farklı bir merak duygusuna sahip olmaları ve bunu takımlarına bir şekilde hissettirmelidir. Liderler, iletişimlerini kaybetmemek için, kendi çevrelerinde nelerin değiştiğine veya olduğuna bağlı kalmalarını ve bağlantılarını koruyan doğuştan gelen bir meraka sahip olmak zorundalardır. Merak etmeyi bıraktıkça, ekipleriyle, müşterileriyle ve kuruluşlarıyla iletişimlerini gerçekten kaybederler. Bu bağlantılar, sürekli değişen iş dünyasında bir işletmeyi büyütmek için hayati öneme sahiptir. Liderlik bir tür sonsuz oyunlaştırma içerir. Diğerlerinde görmek istedikleri davranışı yönlendirirler.
Bir çalışanın değerlendirilmesi ya da en basitinden günlük hayatımızda dahi kendimizi değerlendirmemiz için bir derecelendirmeye ihtiyaç duyarız. Sayısal bir veriye duyduğumuz ihtiyaç bizleri günlük hayatımızda da aslında neleri yaptığımızı ya da neleri başardığımızı görmemizi sağlayan bir duruma yöneltiyor. Bir nevi davranışlarımızı puanlayarak daha güvende olmaya şartlandırıyoruz. Lider olarak çalışanlarınıza sayısal bir veri sağlayıp hedeflerinde ilerlemesini sağlamanız daha önce ki hedefleri ile karşılaştırmalarını sağlayıp, ne kadar ilerlediklerini görmelerini kolaylaştıracaktır. Bunu siz yapmazsanız çalışanlarınız kendilerini derecelendirmeye kendi puanlarını oluşturmaya başlaması hedeflerinde başarı düzeylerini görmenize engel oluşturacaktır. Çünkü herkesin puanlaması farklıdır ve sizin farklı hedefleri ve mevcut öncelikleri belirleyerek her çalışana farklı bir hedef oluşturmanız gerekir.
Davranış psikolojisi ve öngörülemeyen davranış bilimindeki motivasyon ve katılımcılık hakkındaki bilgimizi satış ya da takımlara aktarıyoruz. Oyunlaştırma kazan kazan mantığı ile başlar. İnsanlar yapmaktan hoşlanacağı şeyleri bir nedenle yapmamalarını aşmayı sağlar. Motivasyona odaklanıp gerçek hayattaki yerini alır. Oyunda sanal dünyada inovasyon ve değişim beklediğimiz kişiler risk alabilmelidir. Oyunlaştırma da ise tam bu noktalara odaklanılmalıdır.
Resim yapan çocukları düşündüğümüzde ise bunu eğlenceli diye yaparlar. Ailelerine gösterdiklerinde ödül kısmı başlar eğer çizim için bir şeker alırlarsa eğlence için değil şeker için resim yapmaya başlarlar. Yani içsel motivasyon yerine dışsal motivasyonu ile resim çizmeye başlarlar ve bu resimlerde kalitede de düşecektir. Oyunlaştırmada ödül motivasyonunda dışsal ödüle çok odaklanınca katılımcıların uzun süreli katılım sağlamaları çok zor olacaktır.
Oyunlaştırmada, herkese uyan tek bir doğru cevap yoktur. Her takım ya da grup farklı bir geliştirme aşamasında olabilir ve hedefler de ekiplere, kurumlara göre büyük oranda değişebilir. Takımınızın geçtiğimiz ay zorlu bir işe alım pozisyonu kapatma oranı ne kadardı? Ya da mevcut çalışanınızın takımına en çok cv çıkartan sayısı nedir? Puanlar her zaman sayı şeklinde değildir birçok farklı şekilde olabilir. Sorularda da önemli olan hedefe ulaşmak için bireysel ya da takım olarak tek bir adım veya bir dizi adımdan oluşup ilerlememizi derecelendirmesi olmalı.
Özellikle oyunlaştırmayı başarılı bir şekilde uygulayan şirketler özelinde örnekler verecek olursak.
Şişecam Sürdürülebilirlik ekibi ile Geri Dönüşümde Oyunlaştırma için farkındalık kazandırmak.
Şişecam’ın döngüsel ekonomiye entegrasyonu için tüm değer zincirindeki cam atıklarının geri kazanılması için Gamfed Türkiye tarafından Haziran ayında düzenlenen 3.Gamification Hackathon’una ait iş hedefleriyle 48 saat süren yarışmada üniversite öğrencileri tarafından geliştirilen “Pottle” isimli uygulama Jüri tarafından birinciliğe layık görüldü. Şişecam ekibinin mentorluğunda kazanılan bu geri dönüşüm oyunlaştırma projesi için Şişecam Sürdürülebilirlik ekibi bir oyunlaştırma ekibi kurdu. Önce Şişecam içinde uygulanacak yepyeni bir uygulamayı hayata geçirmek üzere danışmanlığını Begüm Güney ve Ercan Altuğ Yılmaz tarafından verilen projenin 2022 sonuna doğru tüm Türkiye’ye açılması ve döngüsel ekonomi için genç hedef kitle dahil tüm kullanıcılara eğlenceli bir yöntemle ulaşmayı hedefliyor.
“Oyunlaştırma”, oyun ile ilgili olmayan bir konuda veya direkt olarak iş yaptığımız alanda oyun dinamiklerinden faydalanarak uygulama geliştirme olarak tanımlanmaktadır. Oyunlaştırma kavramı, oyun dinamiklerini işletmeye ya da spesifik bir ürüne entegre ederek interaktif bir ortam yaratmaktadır ve bu sayede oyun mekanikleri, motivasyonu arttırarak kullanıcıları problem çözmeye teşvik etmektedir. Oyunlaştırma ve geri dönüşüm ile problem çözmeye teşvik etme aracı olarak oyunlaştırma iş modeli ile bilgi ve farkındalığı arttırmak, katılımcıların döngüsel ekonomi uygulamalarında kullanılan oyunlaştırma destekli çözümlerle ilgili bilgilendirilerek , Şişecam Geri Dönüşüm Projesiyle ilgili farkındalık sağlamak ve bireysel aksiyonları teşvik etmek amaçlanmaktadır.
Dinçer Lojistik uçtan uca oyunlaştırmayı odak haline getirdi.
3. Gamification Hackathon’da özel ödül alan Pushup takımının, depodaki mal toplama sürecini oyunlaştırarak özel ödül almasının ardından, oyunlaştırma projeleri ile ilgili HR dergideki röportajında “2022’deki en önemli odaklarımızdan biri oyunlaştırma” diyen Dinçer Lojistik, oyunlaştırmayı tüm iş süreçlerine uyarlamak için çalışmalara hız verdi. Dinçer Lojistik Oyunlaştırma projesinin danışmanlığını Begüm Güney önderliğinde verilen projenin 2022 sonuna doğru tüm Dinçer Lojistik Social Engagement Gamification özelinde hedef kitle dahil tüm kullanıcılara eğlenceli bir yöntemle ulaşmayı hedefliyor.
Neyasis Teknoloji İşe Alımda Oyunlaştırma
Dijitalleşen ve Değişen İşe Alımda bir Oyun Dokunuşu
Şirketlerin işe alım tarafında yönünü teknolojiye çevirerek dijital ortama taşımaları pandemi döneminde artık trend değil bir norm oldu, diğer bir deyişle dijital bir zihniyette bu yetenekleri bulma süreçlerinde değişimi yönetip,organize etmek ve bunları işe alım eğilimlerine uygulamamız gerekiyor.Küresel iş gücünün %24’ünü oluşturacak z nesil yeteneği elimizde tutmak adına performans değerlendirme,geliştirme planlamayı dijitalleştirme yoluyla sürekli geri bildirim oluşturmalıyız. Özellikle dijitalleşme,yapay zeka,oyunlaştırma ve veri analizlerinden yararlanarak işe alım eğilimlerinin değiştiği bu süreçlerde daha uzun dönemli verim sağlanabilmelidir. Farklı aday kişilikleri oluşturup,şirketlere potansiyel adaylar hakkında doğru analizle bilgiler sunup,işin niteliği ile uyuşan adayları keşfetmemizde oyunlaştırma gibi bir iş modelinden yararlanılıp,çözümler bulabilmek amaçlanmaktadır.
Kurumlarda esneklilik ve dayanıklılığın giderek daha önemli bir duruma gelmesi ve oluşan belirsizlik ile şirketlerin çalışanlarından istedikleri zor hedefler stres düzeyini arttırmaktadır. Adayların işe alım süreçlerinde de bunu daha az hissetmesi, oyunlaştırma yöntemleriyle stres azaltmak ve kişileri yaratıcı stratejik düşünmeleri açısından yönlendirmesiyle geleneksel değerlendirme biçimlerinden daha ilgi çekici kılıyor.
Oyunlaştırma ile işe alımda kişileri motive ederek verimini arttırıp, bilgi ve farkındalığı arttırmak, katılımcıların İşe Alımda oyunlaştırma Projesiyle ilgili farkındalık sağlamak ve bireysel aksiyonları teşvik etmek amaçlanmaktadır. Begüm Güney önderliğinde gerçekleştirilen projenin 2022 sonuna doğru tüm Neyasis Teknoloji İşe Alımda Oyunlaştırma özelinde hedef kitle dahil kullanıcılara eğlenceli bir yöntemle ulaşmayı hedefliyor.
Yazar hakkında
Begüm Güney;
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi İşletme mezunudur. Kariyerine İnsan Kaynakları Yönetimi’nde devam etmeye karar vermesiyle birlikte bu konuda Marmara Üniversitesi’nden eğitim almıştır. Aynı zamanda Oyunlaştırmanın insan kaynaklarının verimliliğini nasıl arttıracağı üzerine çalışmalar yaparak sıradanlığı bozma yolunda adımlar atmaktadır. Özellikle işe alım süreçlerinde oyunlaştırma üzerine çalışmaktadır.