CryptoKitties, Kanadalı stüdyo Dapper Labs tarafından 2017 yılında geliştirilen ve Ethereum ağı üzerinde çalışan NFT tabanlı bir oyunlaştırma uygulamasıdır. Blok zincir teknolojisini yaymak için yapılan ilk eğlence girişimlerinden biridir.

Kullanıcılar bu dApp (Decentralized Application)’da; sanal kedileri satın alır, çiftleştirir, takas eder ve satar. Tüm bu işlemler Ethereum ağı üzerinde gerçekleşir. CryptoKitties piyasaya çıktıktan sonraki bir hafta içinde Ethereum’daki tüm işlemlerin %13’ünü oluşturmuştur. CryptoKitties’in popülaritesi Aralık 2017’de, Ethereum ağını tıkayarak işlem sayısında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmasına ve ağı önemli ölçüde yavaşlatmasına neden olmuştur. Bunun üzerine Mayıs 2020‘de Dapper Labs, kendi özel blok zinciri olan Flow’a geçtiğini duyurmuştur.

CryptoKitties Hakkında Birkaç İstatistik

İlk haftada;

• 600.000’den fazla kişi kayıt oldu.
• 5 milyon $’lık CryptoKitty satışı gerçekleşti.

Bir hafta sonra;

• Kullanıcı sayısı 150.000 arttı ve
• 15 milyon $ değerinde CryptoKitties satıldı.

• CryptoKitties satışlarının toplam hacmi Ekim 2020 tarihinde 61.000 ETH (21 milyon $)’ın üzerine çıkmıştır.
• 9 Nisan 2022 itibariyle son 30 günlük hacime baktığımızda ise 33.36 ETH ($ 107,208.27) olduğunu görüyoruz.

Peki insanları bu kadar cezbeden şey nedir? Sanal bir kedi sahibi olmak gerçekten bu kadar eğlenceli mi? İşin içinde “oyunlaştırma” varsa evet!

CryptoKitties’deki Oyunlaştırma Mekanikleri

İlk CryptoKitty 2 Aralık 2017’de doğdu. O tarihten beri her 15 dakikada bir, yenisi Ethereum blockchain tarafından oluşturularak Kasım 2018’e kadar devam etti. Toplamda 50.000 adet olan bu CryptoKitties’lere Generation-0 kedileri deniyor. Sınırlı sayıda olması bu kedileri en değerli tür yapıyor. (bknz. Scarcity & Impatience – The Octalysis Framework)

CryptoKitties dünyasında kedilerin kürk, göz şekli, ağız, desen, göz rengi, çevre gibi 12 farklı özelliği vardır. Buna Cattributes denir. Cattributes kombinasyonları ile Genetic Algorithm oluşturulur. Her bir CryptoKitty’nin eşsiz olmasını sağlayan bu Genetic Algorithm’dir.

Her CryptoKitty tamamen benzersizdir ve blok zincirinde değiştirilemez bir token (NFT) ile temsil edilir. CryptoKitties, orijinal olarak ERC-721 token standardı kullanılarak Ethereum blok zinciri üzerine inşa edilmiş, değiştirilemez token’lardır.

Yeni bir Cattribute keşfedildiğinde kullanıcı Diamond ile ödüllendirilir. Keşfedilen; 2. ile 10. cattribute’ler arasında Gilded, 11. ile 100. cattribute’ler arasında Amethyst ve 101. ile 500. cattribute’ler arasında ise Lapis ile ödüllendirilir. Bu yapı, gamification’daki rozet sistemi olarak düşünülebilir.

CryptoKitties, kullanımı öğretmek amacıyla 11 adet ufak görevler veriyor. Bunların bir kısmı şöyle:

• Pazar yerinden bir kedi satın al.
• Pazar yerinde “Şeftali” bir kedi bul.
• Kullanıcı Kılavuzu’nun Başlarken sayfasını ziyaret et.
• Kedini yeniden adlandır.
• …

Yapılan her bir görevden sonra Goals sekmesini açıp “Tamamla” butonuna tıklamak gerekiyor. Böylece achievement’lar tamamlanmış oluyor.

CryptoKitty’nin kalıcı bir cinsiyeti yoktur. O gün nasıl hissettiklerine bağlı olarak hepsi Sire (erkek) veya Dame (dişi) olabilir. Bunlar çiftleştirildiğinde akıllı kontrat sayesinde eşsiz yeni bir CryptoKitty oluştur.

En değerli çiftleştirme, ender bir Dame ve ender bir Sire ile yapılan çiftleştirmedir. Nadir olan NFT’lerin fiyatı daha yüksek olacağından mümkün olduğunca nadir kediler üretmek daha avantajlıdır. Sadece Dame (anne) kediye sahipseniz yeni doğacak Kitty’ye de sahip olursunuz. Eğer sadece Sire’a sahipseniz Dame sahibinden çiftleştirme için ücret alabilirsiniz. Eğer Gen-3 ve Gen-4 kediyi çiftleştirirseniz Gen-5 bir kedi; iki tane Gen-3 kediyi çiftleştirirseniz Gen-4 bir Kitty elde edersiniz. (bknz. Unpredictability& Cruosity — The Octalysis Framework)

Çiftleşme sonrası kedileriniz dinlenmeye ihtiyacı vardır. Kedinin jenerasyonuna göre bu dinlenme süresi (cooldown) birkaç dakikadan günlere kadar uzayabilir.

Kedilerinizi leaderboard üzerinden yarıştırıp farklı yarışmalara sokabileceğiniz bazı platformlar da mevcut.

Teknik olarak incelendiğinde ise CryptoKitties de dahil mevcut blockchain oyunlarının büyük bir çoğunluğu “oyun (game)” değil, birer “oyunlaştırılmış merkezi olmayan uygulama (gamified dApp)”dır.

Ünlü Hollandalı tarihçi Johan Huizinga, 1938 yılında yazdığı “Homo Ludens” kitabında oyun kavramını ve oyun oynamayı şöyle tanımlıyor:

Bilinçli olarak ‘gündelik hayattan’ uzak olan ve ‘sebepsiz’, ancak aynı zamanda oyuncuyu oldukça yoğun bir şekilde kendine dahil eden (dahiliyet) özgür bir aktivitedir. Bu aktivite herhangi bir materyalistik ilgiyle, kar elde etmek ile alakalı değildir. Belirli kurallar çerçevesinde, bu sınırlara bağlı zaman ile mekan limitleri içerisinde sürmektedir. Bu aktivite sosyalleşmeyi ve sosyal gruplaşmayı desteklemektedir. — Johan Huizinga

Yani ona göre oyun;

• Bilinçli olarak yaptığımız bir şey olmalı.
• Sebepsizdir.
• Dahil etmeli (oyun içinde bulunmak).
• Özgür bir aktivitedir.
• Kuralları olmalı.
• Sosyalleşmeyi desteklemeli.

Aynı zamanda bir oyunu oluşturan 6 temel faktör vardır. Bunlar;

• Kurallar
• Hedefler ve Amaçlar
• Sonuç ve Geri Bildirim
• Mücadele (Challenge)
• Etkileşim
• Sunum

Bu açıklamalardan yola çıkarak CryptoKitties’i ele alırsak;

• Kimi insan için eğlenceli olabilir.
• Kuralları vardır; çiftleştirme için 2 kedinin gerekmesi, çiftleştirme sonucu oluşan kedinin jenerasyonunun bir üst seviye olması gibi…
• Oyunu kazanmak için bunları yapmalısınız tarzında net bir hedefi yoktur.
• Sonu belli değildir.
• Cooldown süresini beklemek, yeterli Ethereum’a sahip olmak gibi zorluklar dışında net bir challenge sunmaz.
• Oyuncular arası ve teknoloji ile oyuncu arasında etkileşim vardır.
• Sunum anlamında, kediler üzerine kurulu bir sistemi vardır.
• Bilinçli olarak yapılır.
• Sebepsiz değildir; kullanıcı için ana amaç para/kripto para kazanmaksa oyun tanımına uymaz.
• Dahiliyet hissi verir.
• Özgür bir aktivitedir.
• Kuralları vardır.
• Sosyalleşmeyi destekler.

Sonuç olarak CryptoKitties; net bir hedefi olmadığı, challenge sunmadığı, sonu belirsiz olduğu ve sebepsiz bir şekilde kullanılmadığı için “oyun” olarak tanımlanamaz. Ancak çok başarılı olmuş bir decentralized app örneğidir.

Gamfed Türkiye Kaptan Gönüllüsü Senem Aksakal tarafından yazılmıştır.