“Oyunlaştırma projeleri, oyuncuların olmadığı toplantı odalarında tasarlanarak başarıya ulaşamaz.”
NIELS VAN DER LINDEN
1900’lü yılların başlarında Roma’nın San Lorenzo mahallesinde 60 kadar annesi ve babası işe giden çocuğa bakan Dr. Maria Montessori grubuna katılan çocuklara ilk yaptırdığı uygulamalardan biri “oyuncak seçme ve sıralama” olurmuş. Her çocuğun kendine özgü oyun oynama ve tarzı olmasından referansla ona uygun oyunlar ve eğitimler planlamak üzere bu “oyuncak seçme ve sıralama” aslında muazzam bir “araştırma yöntemi”. Sonraları günümüze kadar versiyonları devam eden Montessori eğitim modelinin temelinde yatan oyun ve kişiselleştirilmiş deneyimlerin altında belki de bu yenilikçi araştırma yöntemleri yer almaktaydı.
Kullandığımız bir çok uygulamada yer alan bir çok özellik aslında katılımcılar için eş değerde değiller. En basitten bir banka uygulamasında da belki “fatura ödeme” ve “havale” gibi sık kullandığımız bazı özellikler bizim için çok daha değerliyken, banka için belki başka özellikler yönetimin hedefleri doğrultusunda daha değerli olabilir. Buna en güzel örneklerden bitanesi de kişisel deneyimlerimden Digiturk gibi TV üyeliklerinde paket online kanallarda çok kolay yapılabilirken, paket iptali ya da şikayetler genelde menüde en uzak yerde hatta bazen yer bile bulamıyor.
Araştırma yöntemleri konusunda öncü kurumlardan Nielsen Norman Group, 20 senedir uzun süredir ATM ve kiosk benzeri ekranlardan günümüzde mobil uygulama ve araç kokpitleri gibi ekranlarda uyguladığı “Kart Sıralama – Card Sorting” yönteminden oldukça net sonuçlar alındığını paylaşır.
Kart Sıralamada aslında NN Grup’un tavsiyesi 5 kullanıcı ile %75 , 15 kullanıcı ile %90 , 30 üzeri kullanıcı ile %95 oranında sapma olmadan sonuca ulaşabilmesinden dolayı 10-15 kullanıcı önermektedir. 10-15 farklı profil-persona ‘dan kullanıcılara tüm menülerinizi bir kağıda ya da post it yazıp 1’den 10’a puan vermesi ya da daha da basit anlamda soldan sağa önem sırasına koymasını isteyebiliriz. Böylece aşağıdaki gibi rakam analizimiz çıkacaktır. Buna göre de hizalama,menüleme ve hatta geliştirme aşamasında yatırım yapacak ekranlarınızı hedef kitlenizden iç görülerle karar verebilirsiniz.
Kart Sıralama’nın Açık ve Kapalı olarak 2 yöntemi bulunmakta ve birisi diğerinden daha iyiden öte avantajları ve dezavantajları vardır. Açık ve yönergeli yöntemde kullanıcılara ekranları da vererek yeniden adlandırmaları ve yeni fikirler de önerilmesi gibi bir avantaj verebilirken, hali hazırda olan ekranları kendilerinin verdiği değere göre sıralamalarını istemek Kapalı ve yönergesiz olarak uygulanabilir.
Türkiye’deki önemli bir global kurumun mobil satış platformunun da oyuncu görüşmelerinde belirlediğimiz 3 farklı kullanıcı profilinden 20 yakın persona için seçtiğimiz 10 ekranımızı “kapalı kart sıralama” yöntemiyle sıralamalarını istedik. Aşağıdaki gibi mavi dairesi büyüyenler aslında o ekranları en değerli buldular. Görüldüğü üzere liderlik sıralaması, rozetler ve profil skoru (PMAP) gibi oyunlaştırma odaklı sayfalar oldukça önem sırasında geride kalmıştı. İlginç bir şekilde bizim için önemli olan ve gelire dokunan “stok hesaplama,hakediş” gibi ekranlar da önem sırasında geride kalmıştı. Bu uygulamadan beklenen “check-in” ile özellikle mümessillerin o anda nerede olduklarını görebilmek, ödüllü bilgi yarışmaları – quizler ve özel eğitimler gibiydi.
Buradan yola çıkarak bu 3 önemli oyunlaştırma odaklı ekranda aşağıdaki gibi revizelere gittik. Liderlik sekmesinin ismini “Vitrin” yaparak bilgi yarışmaları ve hakediş gibi alt kırılımlar ekledik, check-in özelliğinin herkese genel değil bölgeye özel olmasını ve regülasyonlar gereği başka iletişim kanallarını kullanmak zorunda olmasına rağmen aynı Kafa Topu oyunundaki gibi sadece emoji göndererek kişisel iletişim kurabilmelerini sağladık.
Böylelikle Niels van der Linden’in dediği gibi oyunlaştırmamızı toplantı odalarımızda yapmadık kullanıcılarımızı yani oyuncularımızın da ihtiyaçlarına göre iyileştirdik. Oyuncularımızı ilk günden itibaren oyunlaştırma tasarımında merkeze almak en doğru yöntemdir ancak kurumların genel olarak diğer geleneksel proje yönetimi yöntemlerinden startup-girişimlerin de efor/zaman kıskacından genelde oyunculara projeler en son adımlarda gösterilmekte.
Siz siz olun 100 yıl öncesinden ders olarak İtalyan eğitimci Montessori gibi ilk günden oyuncularınıza oyuncaklarınızı sıralatın,onları daha iyi tanıyın ve uygulamalarınızı onların sevecekleri hale getirin!
Oyunla esen kalın.
Ercan Altuğ Yılmaz / Gamfed Türkiye Kurucusu & Eğitimci
İrem Çevik / Gamfed Türkiye Oyunlaştırma Uzmanı & UX Tasarımcısı
Referanslar :
https://www.userspots.com/rehber/kart-gruplama-nedir-nasil-yapilir
