WAZE: TRAFİĞİ OYUNLAŞTIR, İŞİNİ KOLAYLAŞTIR!
TRAFİKTE ZAMAN KAYBETTİRMEYEN SOSYAL ETKİLEŞİMLİ UYGULAMA
Gün içinde bir yerlere yetişmek için trafikte geçirdiğimiz zaman her geçen gün artmakta ve trafik sıkışıklığı dolayısıyla yaşanan gecikmeler hepimiz üzerinde yoğun stres ve kaygı oluşturmaktadır. Trafikte sıkışıklığa sebep olan yol çalışmalarını, meydana gelen kazaları, o yola girmeden önce öğrenebilme şansımız olsa ne kadar güzel olur du değil mi? Güzergah üzerinde bulunan herhangi bir olumsuzluğu bildiren, farklı yol alternatifleri sunarak ulaşım süresi ve yol açıklığına kadar bilgilendiren kolaylaştırıcı bir uygulama ile tanışmaya ne dersiniz?
Peki bu uygulama içine dahil olarak bu kolaylaştırıcı uygulamaya destek olmak ister misiniz?
Gündelik hayatımızın trafikte geçirdiğimiz kısmını bizler için kolay bir seyahat uygulamasına dönüştüren Waze Mobil ile tanışalım.
WAZE MOBİL HAKKINDA
2006 yılında “FreeMap İsrail”, İsrailli programcı Ehud Shabtai tarafından topluluk projesi olarak ortaya çıkmıştır. 2008 yılında Waze adlı bir şirket kurularak proje ticarileştirilmiştir. Yine aynı şirket, 2009 yılında Waze Mobile Ltd olarak değiştirilmiştir. Haziran 2013’te Google tarafından satın alınan Waze, bir navigasyon uygulaması olmakla birlikte zamandan ve yakıttan tasarruf ettiren , uygulama içinde sunduğu sosyal seçeneklerle hızla kullanıcısını artıran başarılı uygulamalar arasında bulunuyor.
WAZE KULLANIMI
Waze, GPS destekli bir GPS navigasyon yazılımıdır ve dünyanın en büyük toplum temelli trafik ve navigasyon uygulamasıdır. Waze’i iOS ya da Android yüklü telefonunuza yükledikten sonra GPS olarak kullanmaya başlayabilir, navigasyon kullanırken gideceğiniz mekanları Google, Bing ya da Foursquare’den aratabilirsiniz. Tamamen topluma yarar sağlamayı amaçlayan sosyal bir uygulamadır.
Waze kullanıcıları uygulama açıkken bulunduğu yer ile ilgili gerçek zamanlı bilgileri indirirken yine kullanıcı tarafından bulunduğu yere bağlı navigasyon bilgilerini seyahat saatlerini ve güzergâh bilgileri işleyebilmektedir.
Sadece gitmek istediğiniz yere sizi ulaştıran bir uygulamanın ötesinde, bu işi sosyalleştirmeyi başaran Waze, kullanıcılar tarafından canlı ve güncel üretilen içeriklerle beraber hayatınızı daha da kolaylaştırıyor.
Waze, Dropbox, Flipboard ve diğerlerini geride bırakarak 2013 Mobile World Congress’nde En İyi Genel Uygulama ödülünü kazanmıştır.
WAZE İÇERİK
– Adım adım tam sesli navigasyon, gerçek zamanlı olarak trafikte bulunulan yerle ilgili uyarıları sunar. Uygulamanın hem sesli navigasyon hizmeti vermesi hem de ücretsiz olması, kullanıcılar tarafından büyük beğeni toplamaktadır.
– Waze kullanıcıları (“Wazers”) yol üzerindeki bir kazayı, trafik sıkışıklığını, yol çalışmasını, trafik kamerası ve radarı haritaya ekleyebilir ve güzergahları üzerinde diğer kullanıcılar tarafından eklenmiş bilgilere çevrimiçi canlı harita düzenleyicisinden ulaşabilir. Waze yasal düzenlemeler ile hem hükûmet verisine katkıda bulunmakta, hem de hükûmet verilerini kullanmaktadır.
– Dünyanın her yerinde kullanılabilir, ancak haritaları oluşturmak ve verileri yararlı hale getirmek için verileri güncellemeye yetecek kullanıcılara ihtiyaç duymaktadır. Şu an sadece 13 ülke tam haritaya sahiptir. Eksik haritalı ülkelerin tüm bölge ulaşımına ve güvenilir verilere ulaşması için kullanıcıların yolları kaydetmesini ve haritaları düzenlemesi gereklidir. Türkiye’de yaşanılan en büyük sıkıntı, güncel bir harita düzenlemesinin olmamasıdır. Türkiye’deki haritada ciddi veri eksikliği olan şirket, bu alanda kullanıcılardan yardım beklemektedir. Türkiye’deki hedefleri daha yüksek olan şirketin ülkemizdeki kullanıcı sayısı 10 binden fazladır.
– Harita verileri, seyahat zamanları ve trafik bilgileri kullanıcılardan toplanır, Waze sunucusuna iletilir. Waze‘in kullandığı harita, bir başka kurum tarafından daha önce hazırlanan genel bir yapıdan oluşmamaktadır. Tamamen, kullanıcıların davranışları ve imlemelerinden meydana gelmektedir. Kullanıcılar tarafından aktif olarak kullanılan uygulama sayesinde, bakım çalışmasının yapıldığı bir yolun, diğer rakip uygulamalarda o anda görünmesi mümkün değilken, bu durum Waze üzerinde çok kısa zamanda hayata geçebilmektedir.
– Öğrenen bir yapıya sahip olan uygulamanın gelir modeli ise reklamlara dayanıyor. Örneğin, yolunuz üzerindeki bir benzin istasyonunun sunduğu kampanyadan tutun da restoranların
paylaşacağı indirim kuponlarına kadar farklı hizmetlerden gelir sağlamaktadır. Firma, bu alanda Türkiye‘de bir ajans ile henüz anlaşmış değildir.
– Uygulamada Türkçe dil seçeneği bulunmamaktadır. Bu desteği sadece iOS üzerinden veren
şirket, yakında yayınlayacağı güncelleme ile bu sorunu da çözmeyi hedeflemektedir.
– Sıkça gittiğiniz yerleri, gidiş-geliş saatlerinizi ve tercih ettiğiniz yolları öğrenir. Güzergah üzeri yol koşulları değiştikçe otomatik olarak yeniden yönlendirme yapar.
– Sürücünün uygulamayı açmak dışında hiçbir şey yapması gerekmez. Bir yavaşlama olduğunda, telefonda görüntülenen Waze haritasında bir simge belirir. Simge ne kadar fazlaysa trafik o kadar yoğun olur.
– Kullanıcılar, bir dokunuşla yolda karşılaştıkları durumları gerçek zamanlı ve manuel olarak bildirebilirler. Bildirilen kazalar, polis ve trafik kameralarının görülmesi için farklı simgeler vardır.
– Kullanıcılar yerel yerler ve işletmeler hakkında fotoğraf ve bilgi ekleyebilir.
– Uygulamayı, Facebook hesabınızla bağlayarak Facebook’taki arkadaşlarınızın trafikte aynı yönde hangi noktada seyrettiklerini görebilirsiniz.
– Bununla birlikte, kullanıcılar yol durumunu da raporlayabilirler. Örneğin, yolda bir kaza olmuş ve arkadaşınız trafikte kalmış. Bunu Waze’e bildirdiğinde, siz bu durumu fark edip hemen başka bir yola sapabiliyorsunuz. Aynı şekilde yolda polisleri, radarları ya da kazaları da uygulama üzerinden bildirebiliyorsunuz.
WAZE MOTİVASYON – OYUNLAŞTIRMA
Uygulama içinde bulundurduğu rozetler ile kullanıcıya bir oyunlaştırma kurgusu oluşturmaktadır. Uygulama kullanıcıların yol üzerinde belirtmek istedikleri durumları uygulamaya ait rozetlerle belirtmelerini istemektedir. Rozetler, polis noktası, kaza yapan araç, trafik sıkışıklığı gibi resimlerden oluşmaktadır.
Waze uygulamasını ilk kez kullananlar için uygulama kullanıcıyı “Waze acemisi“ olarak isimlendirir. Yine kullanıcıya günlük ruh halini sorarak eğlenceli bir rumuz kullanmasına teşvik eder. Kullanıcıların uygulama üzerinde aldıkları puanlar sonucunda harita editörlerine özel seviye/kıdem isimlerini kullanmalarını sağlar.
Uygulama içine en çok sevdiğiniz alışveriş mağazalarını, cafeleri ekleyebilirsiniz. Güzergahınız üzerinde istediğiniz takdirde Waze size bu mağazaları haritada bulur.
Uygulamada akış;
Gün içinde trafik ile ilgili harita yol güncellemeleri yaptıkça puan kazanarak ilk kullanımda ‘bebek Wazer’ olan ruh haliniz değişerek level atlar. Yaptığınız her şey için bir puanlama tablosu olan uygulama bunu takip edebileceğiniz bir skor tabelası bulundurmaktadır.
Waze güzergah üzerinde bulunan ve grup oluşturmak isteyen kullanıcılara takım kurma olanağı sunar. Gruplar uygulama içi katkılarına göre grup rozetleri ile ödüllendirilir. Kullanıcılar yol ve güzergah üzerinde kendilerini aktifleştirerek bir heyecan motivasyon oluşturabilir.
Uygulama içinde devamlı bir akış söz konusudur. Kullanıcılar dışardan zorunlu bir müdahale olmadan uygulama içine aktarım yapabilir ve yaptıkça dönüt alır. Uygulamanın basit ve uğraştırıcı harita eklemeleri mevcuttur. Kullanıcı, kendi yeteneğine uygun harita eklemeleri yapabilir. Uygulama akışı yeni yollar yeni yerler keşfettikçe devam eder. Uygulamanın katkı sağlayanlara dönüt vermesi kullanıcının uygulama içinde kalmasını ve uzun süreli kullanmasını sağlar.
WAZE APP UYGULAMASINDA KULLANILAN OYUNLAŞTIRMA KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME TEORİSİ (SELF DETERMINATION THEORY)
Dışsal motivasyon-içsel motivasyon
Kendini gerçekleştirme(gerçekleme) teorisi için motivasyon genel olarak içsel ve dışsal olarak ikiye ayrılır.
Dışsal motivasyon bizim kontrolümüzde olmayan ve dışarıdan bir yönlendirme ile oluşan motivasyon çeşididir. Bu bir ödül de olabilir, geri bildirim de. İçsel motivasyon ise herhangi bir dışsal tetikleyici olmadan kendi kararımızla aldığımız bir aksiyon motivasyonudur. (E. A. Yılmaz, Oyunların Gücü Adına, s.163-164)
Waze toplumsal bir kolaylaştırıcı uygulaması olduğu için girilen veriler içsel motivasyon oluşturmaktadır. Kullanıcılara verilen puanlar ile üst seviyelere ulaşmaları sağlanır. Kullanıcıların isimleri uygulama içinde skor tabelasında bulunur. Bu da dışsal tetikleyici olarak kullanıcılara sunulmaktadır. Bu dışsal tetikleyiciler içsel motivasyonu artırarak kullanıcının trafik boyunca karşılaştığı olumsuzlukları uygulama içine ekleme davranışını kazandırır.
Uygulama içinde dışsaldan içsele bir motivasyon süreci bulunmaktadır.
Dışsal Motivasyon: Uygulama içinde kullanıcılara sağladıkları katkılara göre puan, rozet, terfi olarak dışsal motivasyon araçları verilmektedir.
Uygulama içinde wazer sizi kazanılan puanlarla ya da seviye atladıkça farklı roller ve isimler ile adlandırılmaktadır. Alınan puanlar sonucunda ‘harita editörüne özel wazer’ etiketine sahip olabilirsiniz.
Uygulama içinde fayda sağlamak ve fayda görmek birbirini tetikleyen iki dışsal ve içsel motivasyon duygusudur.
İçsel Motivasyon;
Gönüllülük (Autonomy); Uygulama içinde kullanıcılar, harita veri girişlerini, güzergah aksaklıklarını bildirme gibi işlemlerileri dışsal bir bağlılık olmadan içlerinden gelerek, uygulamayı desteklemek ve diğer kullanıcılara faydalı olabilmek için en doğru bilgileri sunmak adına yaparlar.
Uzmanlık (Mastery): Uygulama içinde güzergah üzerinde diğer kullanıcılar ile karşılaşma olasılığı ve anlık geri bildirimler ile uygulama kullanımını oyuna çevirirek eğlenceli bir kullanım süreci ortaya çıkarmaktadır. Kullanıcıların keşfederek öğrendiği, sonucunun önceden belirli olmadığı bir uygulamadır. Uygulama içinde sıklıkla harita düzenleyerek bildirim ekleyenler belirli uzmanlık seviyelerine yükselir. Uzmanlık seviyeleri ilerledikçe uygulama içi yetenekleri gelişmekte ve öğrenme sağlanmaktadır. Uygulama içi en fazla katılım sağlayan kullanıcılar uygulama yetkilileri tarafından dönütler alabilir.
Ulvi Amaç (purpose): Uygulama içinde hedef, en doğru haritayı oluşturmak için gönüllü olarak en doğru veri girişlerine katkı sunmaktır. Bunun sonucunda uygulamada en yüksek skora ulaşan kullanıcılar arasında yer alınabilir. Uygulamayı kullanırken bir çok yeni bilgi öğrenir ve bunları günlük hayatınızda kolayca uygulayabilirsiniz. (en kısa yol, en uygun yakıt istasyonu, en yakın otopark, en yakın ve en çok sevdiğim kafe, yemekleri ve sunumu tercih edilen restaurant, en yakın eczane, hastane, arkadaşlarınızın hangi yolda seyir halinde oldukları vb.)
Bu değerli çalışmayı Gamfed Uygulama İnceleme Ekibi hazırlamıştır. Ekibin sorumlusu Elif Ünlüataer’e teşekkürlerimi sunuyorum.
