Oyunlaştırılmış Alışkanlık Geliştirme Uygulaması: Finch
2025’e yeni girmişken herkesin yeni yıl kararları, vision board’ları, masanın altında yedikleri üzümler havada uçuşurken bir şey dikkatimizi çekti: Kötü alışkanlıklardan kurtulmak ya da iyi alışkanlıklar edinmek aslında aşırı zor. Bu alışkanlık değiştirme hayalimizi bir uygulama ile gerçekten de yolculuğa dönüştürebileceğimizi keşfettik. Kendisinin adı Finch. Bu yazıda bir Y kuşağı ve bir Z kuşağı el ele verdik ve Finch’in bizi etkileyen oyunlaştırma unsurlarını ele aldık.
Kısaca uygulamamızı tanıtalım. İsmi, Finch. Self-Care olarak bilinen bir kişisel gelişim ve öz bakım uygulaması. Kullanıcılar kendi sanal hayvanları ile ilgilenerek günlük hedeflerini takip edebiliyorlar. Uygulama, mindfulness, ruh hâlinin takibi, günlük duyguları yazma, nefes egzersizleri ve kişisel gelişim görevleri gibi özellikler içeriyor. Ayrıca, uygulamanın oyunlaştırılmış deneyim sunduğunu söylememiz gerek. Kullanıcılar hayvanlarını günlük olarak kontrol edip görevleri tamamlayınca ödüller kazanıyor. Bu sayede hem öz bakım hem de motivasyon sağlanması amaçlanmış. Bir nevi sözüne sadık kalma durumu 😉
Yoldaşımızla Tanışalım
Uygulamayı açtığımızda bizi sistemdeki neşeli hayvan (yeni yoldaşımız) karşılıyor. Bu minik hayvan siz görevleri tamamladıkça enerji topluyor ve bir nevi sizin yoldan çıkmanızı engelliyor. Bu kadar enerji dolduktan sonra ise de hayvanınızın seçtiğiniz bir şehirde gezmeye başlıyor. Macerası bittikten sonra ise de yolculukla edindiği yeni bilgileri sizinle paylaşıyor. Aslında siz görevleri yapıp enerji kazandırdıktan sonra bu çabalarınızın karşılığı olarak bu yeni bilgileri alıyorsunuz.
Evine Hoş Geldin
Daha uygulamayı açar açmaz içiniz ısınıyor çünkü her açışınızda “Zihnim tertemiz ve öğrenmeye hazırım.” ya da “Olduğum gibi değerliyim.” gibi olumlamalarla moralinizi yükseltiyor. Bunun yanı sıra beş yüzden birini seçerek sizden de hislerinizle etkileşim kurmanızı sağlıyor. Duygularını tanımlamak da uygulamanınn size verdiği görevlerden biri. “Nasıl hissediyorsun? Olumlu- Olumsuz- Nötr.” Diyelim ki nötr seçeneğini işaretlediniz bu durumda daha da detaylı olarak “huzurlu” ya da “hâlinden memnun” gibi seçeneklere ve aile, iş, sağlık, ilişkiler gibi hangi alanda bu duyguyu yaşadığınızı tanımlayabilmeniz için sizi yönlendiriyor. Mindfulness açısından bir destek buluyorsunuz.
Hedeflerini Kişiselleştir
Finch kullanıcılara örnek görevler sunsa da kişisel hedeflere ve bu hedeflere ulaşmak için görevleri ne sıklıkla yapacağınıza kendinizin karar vermesine izin veriyor. Haftada üç gün spor yapmak, günlük meditasyon, günde 50 sayfa okuma gibi hangi sıklıkta, ne yapacağınız size kalmış. Ama bunlarla sınırlı değil hâliyle sizden birtakım etkileşimler de istiyor. Örneğin “Bugün kendinle ilgili gurur duyduğun bir şeyler yaz.” diyerek günlük sürpriz bir görev de gelebilir. Bu görevler sindirilebilecek kadar küçük ve en en önemlisi yapılabilir. Akış da aslında burada sağlanıyor. Finch size yapabileceğiniz görevler veriyor. Zaman ilerledikçe siz de kendi gelişiminizi ya da mevcut durumunuzu (durgun bir dönem de geçiriyor olabilirsiniz) takip ederek görevleri kişiselleştirebiliyorsunuz. Enerji seviyeniz ve yaşam şekliniz ile ayarladığınız görevlerde ne bunalmak ne de kaygılanmak mümkün.
Kişiselleştirme ve Yoldaşlık
Biz, bu uygulamanın oyunlaştırmasının kalbinde kişiselleştirme özelliğinin olduğunu düşünüyoruz. Görevleri tamamladıkça taşlar (ödüller) kazanıp uygulamanın dükkanında harcayabiliyorsunuz. Tam bir avm olan bu dükkanda hayvanınızı son moda şapkalar, gözlükler, kıyafetler ile donatabilir ya da evine eklemek için mobilyalar alabilirsiniz. Bu kişisel dokunuş hâliyle sizin uygulama deneyiminizi size daha özel kılıyor.
Finch sadece bir hayvandan ibaret değil bu arada; eşantiyon olarak yanında bıcır bıcır mikro hayvanlarınız da geliyor. Bunlar da sizin yoldaşınızın yoldaşı aslında. Bir yumurtaya edinmek istediğiniz alışkanlığı bağlayın. 7 gün boyunca her gün görevinizi yaparsanız nur topu gibi mikro hayvanınız oluyor. Bu dünya tatlısı mahluklar motivasyonunuzu ve neşenizi biraz daha artırıyor. Üstelik dünyadaki en tatlı sesleri çıkarıyorlar- ki kullanınca göreceksiniz uygulamanın renkleri ve sesleri hem göze hem de kulağa hitap eder cinste. Kuş cıvıltısı gibi cik ciklere benzeyen mikro hayvanların neşeli sesleri hem sizi rahatlatıyor hem de uygulamanın içine iyice girmenizi sağlıyor.
Bu evcil hayvanla kurduğunuz bağ da aslında neden sadece kontrol listesini tiklemek yerine uygulamaya girme eğilimi gösterebileceğinizi açıklıyor. Emek! Bu kadar emek verdiniz ve yatırım yaptınız. Tee bugünlere kadar ilerledi ve farklı yerler gördü. Kimse bunu çöpe atmak istemez.
İşte, neden geri gelip bu uygulamaya tekrar giriyorum? Çünkü “Hayvanınız ölmek üzere, ilginize muhtaç!” gibi beni olumsuz duygularla değil, “Finch geziden döndü, anlatacakları neler neler var!” diyerek meraklandıran bildirimlerle karşılaması bunun en önemli sebebi.
Birlikten Kuvvet Doğar
Finch sosyal açıdan da kullanıcıları unutmadı. Arkadaşlarınızı ekleyebilir, onların hayvanlarını ziyaret edebilir, “good vibes” ya da hediyeler gönderip alışkanlıklar için birbirinizi destekleyebilirsiniz. Bu metnin iki yazarı arasında kara yolu ile 3649 km olmasına rağmen her gün birbirlerini dürterek bağ kurmaları ve birbirine hesap vermeleri iyi bir örnek.
7’den 70’e
Tasarımlara baktığınızda uygulama özellikle çocuklar için yapılmış gibi olsa da Finch yetişkinlere de hitap ediyor. Zinciri kırmama, sosyalleşme ve birbirine destek olma, uygulama açılışındaki olumlamalar, nefes egzersizleri, soundscapes denen doğa sesleri, zamanlayıcılar ve hareket egzersizleri gibi birçok özellik yetişkin isteklerine cevap veriyor.
Finch ile İlgili Bilinmesi Gerekenler
Uygulamalara para ödemek ile ilgili güzel bir örnek görmüştük. Ücretsiz uygulamalar pastanedeki tadımlık verilen ikramlar gibidir; bedava, az ve lezzetli olabilir ama doyasıya yemek için para ödemeniz gerekir. Hah! İşte bu Finch’te yok. Ücretsiz hâli alışkanlıkları kazanmak ya da arkadaşlarınızla birlikte ilerlemek gibi yukarıda bahsettiğimiz bütün özelliklere ulaşabiliyorsunuz (Bu yazı yazıldığı gün itibariyle en azından). Edinmek istediğiniz alışkanlık sayısına gelince… açıkçası biz kullanırken bir sınıra yaklaşmadık. Zaten bildiğimiz üzere bir kerede 10 alışkanlığı edinmek aslında çok da doğru bir yaklaşım değil. Herhangi bir uygulamayı ilk kez kullanmaya başlayan herkes gibi insan bir anda her şeyi başarmak ve her şeye sahip olmak istiyor. Eh, deneyebilirsiniz. En azından 10 tane de alışkanlık ekleseniz Finch sizi sınırlamıyor. Bu arada hayvanın ne kadar büyüyüp nereye evrildiğini biz de merak ediyoruz. Elimizdeki Finchlerden biri 1 yaşına gelmiş durumda. Biz de kullanmaya devam edip göreceğiz.
Finch, oyunlaştırma literatüründen aşina olduğumuz birçok kavramı içeriyor. Becerilere göre zorlukları ayarlayışımızla akışı anımsatmadı değil. “Finch geziden döndü!” bildirimleri (tetikleyici), alışkanlık listesine yazdığın işi yap (aksiyon), duyguları yansıtınca puan alma (ödül) ve puanlarını fiziksel ya da karakter gelişimine harcamanın (yatırım) kanca modelini çağrıştırdığını düşündük.
Madalyonun Öbür Yüzü
Finch’in oyunlaştırılmış yaklaşımı gerçekten övgüye değer. Ancak potansiyel iki olumsuz taraflarına da değinmek gerek.
Bunlardan ilki zinciri kırma özelliği olan birçok uygulamada görülen ödül kazanmak ya da 14 günlük zinciri kırmamak uğruna hile yapma ihtimali. Görevler tamamlanmasa da tamamlanmış gibi göstermek uygulamanın hakiki bir şekilde alışkanlık geliştirme amacını baltalıyor.
Diğer bir olumsuz durum ise ödüllerin vurgulanmasının amacın içsel motivasyondan dışsal ödüllere kaymasına sebep olabilmesi. Alışkanlık geliştirmek nihayetinde dışsal ödüller yerine içsel driveımızdan geçiyor nihayetinde.
Belki de en doğru kararı siz vereceksiniz. Bakalım yoldaşınız size daha sağlıklı ve mesut bir hayat için yardımcı olabilecek mi?
Bu yazı GamFed Türkiye gönüllüleri İrem Damla Şimşek (Y Kuşağı) ve Pınar Çelik (Z kuşağı) tarafından kaleme alınmıştır.
